Na het overlijden van iemand zal de nalatenschap afgewikkeld moeten worden.
De eerste vraag die beantwoord moet worden bij een overlijden is wie de erfgenamen zijn. Als de overledene een testament heeft gemaakt, dan staat in dat testament wie de erfgenamen zijn. In het Centraal Testamentregister kan worden gecontroleerd of er een testament is. Is er geen testament, dan wijst de wet de erfgenamen aan. De erfgenamen zullen moeten beslissen of zij de nalatenschap willen aanvaarden. Iedere erfgenaam heeft de keus tussen zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden, of verwerping van de nalatenschap.
Erfgenamen bekend
Als de erfgenamen de nalatenschap zuiver aanvaarden, beschikken zij samen over de erfenis. Dit betekent dat zij alleen gezamenlijk het recht hebben om beschikkingshandelingen te verrichten. Dat zijn handelingen om bijvoorbeeld bankrekeningen te blokkeren of belangrijke documenten te ondertekenen (zoals voor de verkoop van een woning).
Dit gezamenlijk handelen is niet altijd praktisch als er veel erfgenamen zijn. Daarom kunnen de erfgenamen een gevolmachtigde aanwijzen die deze handelingen namens de erfgenamen mag doen. Een gevolmachtigde is meestal één van de erfgenamen die namens alle andere erfgenamen mag optreden, maar kan ook een andere persoon zijn zoals bijvoorbeeld de notaris.
De overledene kan voorts in zijn testament al een executeur hebben benoemd en ook die persoon hoeft niet per se een erfgenaam te zijn, maar mag ook de notaris zijn.
Als de nalatenschap door één of meer erfgenamen beneficiair is aanvaard zal de nalatenschap in principe vereffend moeten worden volgens de regels van de wet, zodat de nalatenschap uiteindelijk verdeeld kan worden, nadat geïnventariseerd is waaruit de nalatenschap bestaat (bezittingen en schulden), de bezittingen voor zover mogelijk zijn verkocht en alle schuldeisers zijn betaald. In principe zijn alle erfgenamen gezamenlijk de vereffenaars. Als de vereffenaars het onderling niet eens kunnen worden kan de rechter een vereffenaar benoemen die moet gaan afwikkelen.
Om duidelijk te maken (voor bijvoorbeeld de bank) wie de erfgenamen zijn, wordt door de notaris een verklaring van erfrecht opgesteld, daarin staat ook wie gevolmachtigde is of wie de executeur is.
Geen erfgenamen bekend
Maar wat nu als er op het eerste gezicht helemaal geen erfgenamen kunnen worden gevonden? Kun je de nalatenschap dan wel beheren? De kantonrechter heeft hierover onlangs een uitspraak gedaan.
Een alleenstaand persoon was zonder het maken van een testament overleden. Een notariskantoor heeft vervolgens een erfgenamenonderzoek aangevraagd bij het Centraal Bureau voor de Genealogie, maar dit onderzoek is door de uitbraak van het coronavirus stopgezet. Het zou dus nog wel even gaan duren voordat een verklaring van erfrecht kon worden afgegeven.
In het Burgerlijk Wetboek is de mogelijkheid opgenomen voor een belanghebbende om een verzoek in te dienen bij de kantonrechter om maatregelen voor te schrijven die in het belang zijn van de afwikkeling van de nalatenschap.
Binnen twee werkdagen had de kantonrechter het verzoek afgehandeld, juist omdat nu onduidelijk was wie de erfgenamen zijn en door de coronamaatregelen het ook onduidelijk was wanneer het erfgenamenonderzoek kon worden afgerond.
De kantonrechter kon in dit geval, zolang de nalatenschap niet door alle erfgenamen was aanvaard, de maatregelen voorschrijven die hij tot behoud van de nalatenschapsgoederen nodig vond. De kantonrechter vond in deze situatie dat de nodige spoedmaatregelen tot behoud van de goederen van de nalatenschap moesten worden genomen, en dat daarom niet gewacht kan worden totdat het erfgenamenonderzoek helemaal was afgerond. De kosten voor de nalatenschap zouden als er niets werd geregeld immers ook alleen maar verder oplopen; de verkoop van de effectenportefeuille werd ook toegestaan omdat door de coronacrisis de waarde sterk aan het dalen was.
De kantonrechter wees de notaris aan als tijdelijk beheerder van de goederen van nalatenschap totdat de erfgenamen bekend zullen zijn en zij de nalatenschap hebben aanvaard.
Testament maken
In de situatie zoals hiervoor beschreven en de kantonrechter er aan te pas moest komen, is het aan te raden om als erflater de vererving zelf te regelen. Maak een testament en wijs daarin voor u bekende erfgenamen aan, zeker als ook u niet helemaal duidelijk is wie uw wettige erfgenamen zijn. Dit doet zich vooral voor als u een grote familie heeft en veel neven en nichten, al dan niet in het buitenland woonachtig, wettelijk gezien de wettelijke erfgenamen zijn. Het bezit zal door de wettelijke vererving ook over vele erfgenamen gedeeld moeten gaan worden, zodat er soms substantieel per persoon niet meer veel te erven valt.
Wilt u een testament maken of er meer over weten? Bel ons voor het maken van een afspraak.
